سموم و آفت‌کش ها ترکیبات شیمیایی هستند که برای کنترل یا از بین بردن علف های هرز و حشرات مزاحم استفاده می‌شوند. سموم و آفت کش های بسیار زیادی در بازار وجود دارد که کاربرد بسیار خوب و موثری در کشاورزی دارد. کشاورزان از این آفت کش ها برای دفع و از بین بردن بسیاری از آفات استفاده می‌کنند. .یکی از این آفت کش ها سم مالاتیون است. به همین دلیل در این مقاله از جوانه بان در صدد هستیم در باره سم مالاتیون, طریقه مصرف و عوارض مصرف این سم نکات لازم را بگوییم.
سم مالاتیون برای چیست؟
حشره‌کش مالاتیون یک سم غیر سیستمیک, تماسی, گوارشی و کمی خاصیت تنفسی از گروه ارگانو فسفره است. این حشره‌کش دارای خاصیت کنه کشی نیز هست. آفات در غلات, آفات در درختان میوه سردسیری, زنجره میوه خوار و شپشک در خرما, مگس در چغندر و گیلاس, آفات جالیز, شپشک و شته مرکبات, پسیل زیتون, آفات یونجه, ملخ آسیائی در نیشکر, شته در رز و کاج, آفات در غلات و حبوبات انباری به کمک این سم از بین می‌روند. سم مالاتیون برای پشه گلدان انواع گل زینتی صحرائی و گلخانه ای از جمله برای سانسوریا نیز استفاده میشود. سم مالاتیون جهت کنترل طیف وسیعی از حشرات مثلا برای هزارپا, برای شپش و برای سوسک استفاده میشود. این سم برای آفات انباری و دامی نیز کاربرد دارد.
مکانیسم اثر مالاتیون
این سم یک مهار کننده استیل کولین استراز, خانواده متنوعی از مواد شیمیایی است که پس از جذب در ارگانیسم مورد نظر به طور برگشت ناپذیر به باقیمانده سرین در مکان فعال کاتالیزوری آنزیم کولین استراز متصل میشود. گروه فسفواستر حاصل قویا به کولین استراز متصل میشود و بطور برگشت ناپذیر آنزیم را غیرفعال می‌کند و منجر به تولید سریع استیل کولین در سیناپس میشود.
در واقع مالاتیون با مهار برگشت ناپذیر فعالیت کولین استراز عمل خود را بر روی سیستم عصبی انجام می‌دهد و از این طریق به استیل کولین اجازه می‌دهد تا در سیناپس های کولینرژیک تجمع یافته و باعث تحریک گیرنده های کولینرژیک شود که در نهایت به مرگ حشره منجر میشود.
سازگاری مالاتیون
مالاتیون با اغلب حشره‌کشها قابل اختلاط بوده, ولی با ترکیبات قلیایی و ترکیبات پایدار از نظر باقی مانده ناسازگار است. همچنین در صورت مصرف صحیح روی موارد ذکر شده خطر گیاهسوزی روی محصول ندارد.
سمیت سم حشره کش مالاتیون
مالاتیون گرچه از کم خطرترین سموم فسفره است اما در هنگام خرید سم مالاتیون, دقت کنید از خوردن سم, تماس سم با پوست, چشم و لباس خودداری شود. در هنگام سمپاشی از لباس کار, کلاه, عینک, ماسک, چکمه و دستکش پلاستیکی و غیرقابل نفوذ استفاده شود. بعد از خاتمه سمپاشی لباس ها و بدن را شستشو دهید. از سمپاشی درختان در مرحله گلدهی خودداری کنید. برای ماهی ها ودیگر موجودات آبزی هم بسیار خطرناک است. ممکن است در طولانی مدت برای موجودات آبزی اثرات سوء در پی داشته باشد. دام و طیور را قبل از سمپاشی از محل دور نمائید. از چرای دام در نواحی تازه سمپاشی شده جدا خودداری نمائید. از آلودگی آب های آشامیدنی جاری, راکد و زیر زمینی به سم و محلول سم اکیدا خودداری نمائید.
طرز استفاده از سم مالاتیون
سم مالاتیون یکی از بهترین سم ها برای گیاهان آپارتمانی است. به محض مشاهده آفت سم پاشی با مالاتیون را شروع کنید و در صورت نیاز تکرار سم پاشیبه فاصله 7 تا 14روز انجام میشود. تعداد دفعات سم پاشی باید به صورت عادی برای کنترل سفید بالک و حشرات در گلخانه انجام شود. لازم به توضیح است عمل سمپاشی با سمپاش تراکتوری یا کششی که عمل پاشش را به کمک جریان هوا انجام می‌دهند درباره سم مالاتیون توصیه نمی‌شود. دقت داشته باشید مالاتیون گرچه بهترین سم برای گیاهان آپارتمانی آلوده به تریپس (ریشک بال), زنجرک, کرم سیب, شته, شپشک,مگس سفید و غیره است اما برای انسان و حیوانات خانگی نیز بسیار سمی است و باید با احتیاط مصرف شود. بسته به نوع گیاه نشاید لازم باشد 2 بار در سال مثل مارچوبه یا 4 بار در سال مثل نخود و گوجه فرنگی از سم مالاتیون استفاده کنید که فاصله هر بار استفاده نیز نباید کمتر از 11 روز باشد. بین برداشت محصول و استفاده از سم مالاتیون نیز باید بسته به نوع گیاه بین 1 تا 7 روز فاصله باشد.
طریقه مصرف سم مالاتیون
مقدار مصرف سم مالاتیون
درباره مقدار مصرف سم مالاتیون باید گفت که بسته به نوع گیاه, غلظت سم مالاتیون که تعیین کننده قدرت کشندگی آن است متفاوت است. مثلا برای گیاهانی مثل سیب زمینی, پیاز, بادمجان, گوجه فرنگی, فلفل, کدو, خیار و مشابه آن‌ها باید بین 45 تا 60 میلی لیتر از سم را با حدود 4 لیتر آب ترکیب کنید. برای گیاه مارچوبه باید 14 تا 45 میلی لیتر از سم مالاتیون را با حدود 4 لیتر آب ترکیب کنید. برای محصولاتی مثل نخود سبز و غیره نیز باید 14 تا 22 میلی‌لیتر از سم را با حدود 4 لیتر آب ترکیب کنید. بهترین سم برای گیاهان آپارتمانی مخصوصا حسن یوسف, اسپری سم مالاتیون, است. باید 2 قاشق چایخوری از سم مالاتیون را با حدود 4 لیتر آب ترکیب کرده و آن را به زیر و روی برگ‌های گیاه اسپری کنید. برای هر گیاه میزان توصیه شده را در مقداری آب به خوبی حل نمائید. ابتدا 4/3 آب گفته شده را با سم مالاتیون ترکیب کنید و به شدت تکان دهید و سپس مابقی را اضافه کنید. این محلول را در مخزن سمپاش که تا نیمه از آب پر شده است بریزید و در حالی که محلول سم را بهم می‌زنید, بقیه آب لازم را به آن اضافه کنید. همزن مخزن سمپاش در حین سمپاشی باید کار کند.
دوره کارنس سم مالاتیون
دوره کارنس ماندگاری سم را درون گیاه یا محصول نشان می‌دهد. دوره کارنس یا ماندگاری سم مالاتیون حدود 10 روز است. در دوره کارنس توصیه میشود محصول را برداشت و استفاده نکنید. زیرا اثرات سم مالاتیون ممکن است باعث مسمومیت شما شود.